Đề thi học kì 1 Ngữ văn Lớp 9 - Đề số 1 (Có hướng dẫn giải chi tiết)

Nội dung text: Đề thi học kì 1 Ngữ văn Lớp 9 - Đề số 1 (Có hướng dẫn giải chi tiết)

1. ĐỀ THI HỌC KÌ 1 – ĐỀ SỐ 1 MÔN: NGỮ VĂN - LỚP 9 Thời gian làm bài: 90 phút Phần I: (5 điểm) Không có kính không phải vì xe không có kính Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi Ung dung buồng lái ta ngồi Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng. Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim Thấy sao trời và đột ngột cánh chim Như sa, như ùa vào buồng lái. (Trích Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Ngữ văn 9, tập 1) Câu 1: Nêu tên tác giả và hoàn cảnh sáng tác bài thơ Câu 2: Bài thơ xây dựng được hình tượng thơ rất độc đáo – những chiếc xe không kính. Nêu ý nghĩa của việc xây dựng hình tượng thơ trên. Câu 3: Dựa vào đoạn thơ trên, hãy viết đoạn văn khoảng 10 câu lập luận theo cách diễn dịch để thấy được vẻ đẹp tâm hồn của người lính lái xe. Trong đoạn có sử dụng lời dẫn trực tiếp và phép nối liên kết câu. Phần II (5 điểm) 1
2. Đọc đoạn trích sau: Họa sĩ nghĩ thầm: “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn”. Ông rất ngạc nhiên khi bước lên bậc thang bằng đất, thấy người con trai đang hái hoa. Còn cô kĩ sư chỉ “ồ” lên một tiếng! Sau gần hai ngày, qua ngót bốn trăm cây số đường dài cách Hà Nội, đứng trong mây mù ngang tầm với chiếc cầu vồng kia, bỗng nhiên lại gặp hoa dơn, hoa thược dược, vàng, tím, đỏ, hồng phấn, tổ ong, ngay lúc dưới chân kia là mùa hè, đột ngột và mừng rỡ, quên mát e lệ, cô chạy đến bên người con trai đang cắt hoa. Anh con trai, rất tự nhiên nhứ với một người bạn đã quen thân, trao bó hoa đã cắt cho người con gái, và cũng rất tự nhiên, cô đỡ lấy. (Lặng lẽ Sa Pa, Nguyễn Thành Long, SGK Ngữ văn 9) Câu 1: Cô họa sĩ trong đoạn văn trên giữ vai trò như thế nào trong tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa? Câu 2: Giải thích ý nghĩa nhan đề tác phẩm Câu 3: Đoạn văn trên giúp em hiểu gì về nhân vật anh thanh niên – nhân vật chính trong truyện? Câu 4: Ứng xử của anh thanh niên trong đoạn văn trên đã để lại ấn tượng tốt đẹp. Từ nhận xét đó, em hãy trình bày suy nghĩ của mình về cách ứng xử đối với mọi người trong cuộc sống bằng một đoạn văn khoảng 2/3 trang giấy thi. 2
3. HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT Phần I: Câu 1: Nêu tên tác giả và hoàn cảnh sáng tác bài thơ Phương pháp: Nhớ lại thông tin tác giả, tác phẩm Lời giải chi tiết: - Tác phẩm: Phạm Tiến Duật - Hoàn cảnh sáng tác: năm 1969, trong thời kì kháng chiến chống Mỹ. Câu 2: Bài thơ xây dựng được hình tượng thơ rất độc đáo – những chiếc xe không kính. Nêu ý nghĩa của việc xây dựng hình tượng thơ trên. Phương pháp: Từ hình tượng những chiếc xe không kính, nêu ý nghĩa Lời giải chi tiết: Là một hình ảnh rất thực, không hiếm trên tuyến đường Trường Sơn trong những năm tháng kháng chiến chống Mĩ. Là hình ảnh đặc sắc, độc đáo trong thơ Phạm Tiến Duật nói riêng và thơ ca kháng chiến chống Mĩ nói chung. Nó vừa là biểu tượng cho sự tàn phá của chiến tranh, lại vừa là hình ảnh đẹp đẽ, nên thơ ngay trong cuộc chiến ác liệt. Câu 3: 3
4. Dựa vào đoạn thơ trên, hãy viết đoạn văn khoảng 10 câu lập luận theo cách diễn dịch để thấy được vẻ đẹp tâm hồn của người lính lái xe. Trong đoạn có sử dụng lời dẫn trực tiếp và phép nối liên kết câu. Phương pháp: Nêu suy nghĩ của em. Chú ý hình thức đoạn văn diễn dịch với 10 câu. Lời giải chi tiết: - Giới thiệu tác giả, tác phẩm, vẻ đẹp người lính trong đoạn thơ - Phong thái ung dung, hiên ngang, dũng cảm: + Đảo ngữ: tô đậm sự ung dung, bình thản, điềm tĩnh đến kì lạ. + Điệp từ “nhìn”, thủ pháp liệt kê và lối miêu tả nhìn thẳng, không né tránh gian khổ, hy sinh, sẵn sàng đối mặt với gian nan, thử thách. Tinh thần lạc quan, sôi nổi, tinh nghịch, trẻ trung: + Giọng thơ tếu nhộn, hài hước: “Không có”, “ừ thì có”. + Hiện thực: gió, bụivốn khắc nghiệt bỗng mờ đi dưới sắc thái tươi vui, hóm hỉnh. + Cái nhìn lạc quan vào hiện thực ⟹ Họ là đại diện tiêu biểu cho thế hệ trẻ thời kì kháng chiến chống Mỹ. Phần II: Câu 1: Cô họa sĩ trong đoạn văn trên giữ vai trò như thế nào trong tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa? Phương pháp: 4
5. Đọc kĩ đoạn trích Lời giải chi tiết: - Góp phần làm nổi bật tư tưởng, chủ đề của truyện - Làm nổi bật vẻ đẹp của anh thanh niên - Cô cũng là một đại diện tiêu biểu cho vẻ đẹp của thanh niên thế hệ lúc bấy giờ Câu 2: Giải thích ý nghĩa nhan đề tác phẩm Phương pháp: Đọc kĩ nhan đề kết hợp nội dung tác phẩm Lời giải chi tiết: “Lặng lẽ Sa Pa”: Đảo ngữ ⟶ Gợi: + Khung cảnh êm đềm, thanh tĩnh của miền đất Sa Pa. + Ẩn dụ: Vẻ đẹp của con người và cuộc sống Sa Pa. (Cuộc sống thanh bình, con người khiêm nhường). Những vẻ đẹp ấy tiềm ẩn, lắng xuống chiều sâu chứ không khoa trương, ồn ã. Câu 3: Đoạn văn trên giúp em hiểu gì về nhân vật anh thanh niên – nhân vật chính trong truyện? Phương pháp: Đọc kĩ đoạn trích Lời giải chi tiết: Anh thanh niên là một người có tinh thần trách nhiệm trong cuộc việc; là người gọn gàng, biết thu xếp cuộc sống, là người lạc quan, yêu đời. 5
6. Câu 4: Ứng xử của anh thanh niên trong đoạn văn trên đã để lại ấn tượng tốt đẹp. Từ nhận xét đó, em hãy trình bày suy nghĩ của mình về cách ứng xử đối với mọi người trong cuộc sống bằng một đoạn văn khoảng 2/3 trang giấy thi. Phương pháp: Nêu suy nghĩ của em Lời giải chi tiết: 1. Giới thiệu vấn đề 2. Giải thích vấn đề Ứng xử: cách cư xử, giao tiếp, trò chuyện, trao đổi với nhau bằng những hành động rất đời thường hằng ngày. Tuy nhiên đối phương có thể nhìn vào đó để đánh giá được con người bạn như thế nào. ⟹ Chúng ta cần cư xử có văn hóa, lịch thiệp với những người xung quanh. 3. Bàn luận vấn đề - Vì sao cần cư xử có văn hóa? + Tạo nên mối quan hệ tốt đẹp, hài hòa với mọi người + Đánh giá được bản thân mỗi người + - Những người ứng xử có văn hóa luôn được mọi người yêu quý, tôn trọng. - Nhưng bên cạnh đó vẫn còn những người ứng xử thiếu văn hóa, nói tục, chửi bậy, - Liên hệ bản thân 6