Đề kiểm tra cuối học kì II môn Ngữ văn Lớp 9 - Năm học 2023-2024 - Trần Thị Gấm (Có đáp án)

Nội dung text: Đề kiểm tra cuối học kì II môn Ngữ văn Lớp 9 - Năm học 2023-2024 - Trần Thị Gấm (Có đáp án)

1. UỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN AN LÃO ĐỀ KIỂM TRACUỐI HỌC KÌ II TRƯỜNG THCS THÁI SƠN Năm học: 2023 - 2024 MÔN: NGỮ VĂN 9 (Thời gian làm bài 90 phút, không kể thời gian phát đề) A. MA TRẬN Mức Vận dụng Tổng độ Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng Chủ đề cao - Nhận biết - Hiểu nội dung -Rút ra được được chi tiết của văn bản và thông điệp trong ngữ phân tích hiệu từ nội dung liệu quả của biện văn bản ĐỌC - pháp tu từ trong HIỂU câu văn. Số câu Số Số câu Số Số Số Số câu Số Số Số điểm điểm câu điểm điểm câu điểm 1 0,5 2 2,5 1 1,5 4 4,0 Làm bài văn nghị luận văn học về một đoạn trích văn xuôi LÀM Số câu Số Số câu Số Số Số Số Số VĂN điểm điểm câu điểm câu điểm 1 6,0 1 6,0 Số Số Số câu Số Số Số Số Số Số Số Tổng câu điểm điểm câu điểm câu điểm câu điểm 1 0,5 3 2,0 1 1,5 1 6,0 6 10 5% 20% 15% 60% 100% B. ĐỀ BÀI PHẦN I: Đọc hiểu (4,0 điểm) Trung thực rất tinh tế và khó phân biệt qua lời nói hay hành động. Đôi khi đức tính trung thực bị xem là đã “lỗi thời”, chỉ còn trên sách vở, không thực tế hoặc chẳng hay ho gì để ứng dụng trong cuộc sống hàng ngày.Tuy nhiên, trung thực là yếu tố căn bản để có sự bình an trong tâm trí, là nền tảng cho sự tự do nội tâm và mối quan hệ lành mạnh. Trước đây, tôi từng cho rằng bình an là giá trị quan trọng nhất, nhưng giờ tôi thấy trung thực mới chính là nền tảng của tất cả giá trị khác. Gần đây tôi có gặp một phụ nữ trẻ, xinh đẹp, có ba người con rất đáng yêu. Giỏi giang, thông minh và giàu có nhưng chị tâm sự chị không hài lòng chút nào về bản thân. Chị luôn so sánh mình với hai người chị dâu, là những nữ doanh nhân cực kì sắc sảo và thành đạt. Chị đánh giá mình chỉ là một người phụ nữ vô tích sự, chẳng làm được trò trống gì, đã thế lại còn thất nghiệp. Thực ra, chị đã không trung thực với chính mình khi chỉ nhìn vào những điểm mạnh của những người chị dâu, và đánh giá họ hoàn toàn dựa trên những cái mình không có. Trung thực trong lòng giúp ta đánh giá lại mình một cách chính xác và thực tế: biết và đánh giá cao ưu điểm của mình bên cạnh việc nhận ra nhược điểm của bản thân. (Trích Lăng kính tâm hồn- Trish Summerfield,NXB Tổng hợp TPHCM ,tr.82) Câu 1(0,5 điểm). Theo tác giả đoạn trích thì trung thực trong lòng giúp chúng ta điều gì ? Câu 2(0,5 điểm). Em hiểu như thế nào về ý kiến của tác giả: Trung thực là yếu tố căn bản để có được sự bình an trong tâm trí, là nền tảng cho sự tự do nội tâm và mối quan hệ lành mạnh?
2. Câu 3(1,5 điểm).Hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ liệt kê có trong câu văn sau : Giỏi giang, thông minh và giàu có nhưng chị tâm sự chị không hài lòng chút nào về bản thân. Câu 4(1,5điểm). Qua đoạn trích trên, tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp gì? PHẦN II (6,0 điểm) Viết bài văn trình bày cảm nhận của em về nhân vật Phương Định trong đoạn trích sau: Vắng lặng đến phát sợ. Cây còn lại xơ xác.Đất nóng.Khói đen vật vờ từng cụm trong không trung, che đi những gì từ xa.Các anh cao xạ có nhìn thấy chúng tôi không? Chắc có, các anh ấy có những cái ống nhòm có thể thu cả trái đất vào tầm mắt. Tôi đến gần quả bom. Cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom.Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đàng hoàng mà bước tới. Quả bom nằm lạnh lùng trên một bụi cây khô, một đầu vùi xuống đất. Đầu này có vẽ hai vòng tròn màu vàng Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom.Đất rắn. Những hòn sỏi theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom.Một tiếng động sắc đến gai người cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng.Một dấu hiệu chẳng lành.Hoặc là nóng từ bên trong quả bom.Hoặt là mặt trời nung nóng. Chị Thao thổi còi.Như thế là đã hai mươi phút qua.Tôi cẩn thận bỏ gói thuốc mìn xuống cái lỗ đã đào, châm ngòi.Dây mìn dài, cong, mềm.Tôi khỏa đất rồi chạy lại chỗ ẩn nấp của mình. Hồi còi thứ hai của chị Thao.Tôi nép người vào bức tường đất, nhìn đồng hồ.Không có gió.Tim tôi cũng đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ. Nó chạy, sinh động và nhẹ nhàng, đè lên những con số vĩnh cửu. Còn đằng kia, lửa đang chui bên trong cái dây mìn, chui vào ruột quả bom Quen rồi.Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít: ba lần. Tôi có nghĩ tới cái chết.Nhưng một cái chết mờ nhạt, không cụ thể. Còn cái chính: liệu mìn có nổ, bom có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai? Tôi nghĩ thế, nghĩ thêm: đứng cẩn thận, mảnh bom ghim vào cánh tay thì khá phiền. Và mồ hôi thấm vào môi tôi, mằn mặn, cát lạo xạo trong miệng Nhưng quả bom nổ.Một thứ tiếng kì quái, đến váng óc. Ngực tôi nhói, mắt tôi cay mãi mới mở ra được. Mùi thuốc bom buồn nôn. Ba tiếng nổ nữa tiếp theo. Đất rơi lộp bộp, tan đi âm thầm trong những bụi cây. Mảnh bom xé không khí, lao và rít vô hình trên đầu ” (Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi, Ngữ văn 9, tập 2, NXB Giáo dục Việt Nam, trang. 117.118) C. HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN NGỮ VĂN 9 Câu Yêu cầu cần đạt Điểm Phần I. Đọc hiểu 4,0 - Theo tác giả đoạn trích thì trung thực trong lòng giúp chúng ta : đánh 0,5 1 giá lại mình một cách chính xác và thực tế: biết và đánh giá cao ưu điểm của mình bên cạnh việc nhận ra nhược điểm của bản thân.
3. - Em hiểu về ý kiến của tác giả là: 0,25 2 +Trung thực là yếu tố quan trọng để mỗi người nhận thức đúng về mình. + Câu nói đề cao tầm quan trọng sự trung thực với chính mình 0,25 - Biện pháp tu từ liệt kê: Giỏi giang, thông minh và giàu có 0,5 -Tác dụng: +Làm cho câu văn thêm sinh động, tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt, 1,0 hấp dẫn người đọc, người nghe. 3 + Diễn tả một cách đầy đủ, cụ thể về sự thành công trong cuộc sống của người phụ nữ mà tác giả đã gặp. + Thể hiện thái độ khen ngợi, ngưỡng mộ của tác giả đối với sự thành công trong cuộc sống của người phụ nữ mà tác giả đã gặp. - Thông điệp: 1,5 + Hài lòng với những gì bản thân mình đang có. + Hãy sống trung thực với bản thân và với mọi người để cuộc sống luôn tươi 4 đẹp. + Biết trân trọng giá trị của bản thân và những điểm mạnh của chính mình. + Phần II. Làm văn. ( 6,0 điểm ) 1. Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: 0.5 - Đúng kiểu bài nghị luận - Đảm bảo bố cục đủ ba phần mở bài, thân bài, kết bài - Hệ thống luận điểm sáng rõ, dẫn chứng hợp lý, lập luận chặt chẽ, giàu sức thuyết phục. - Lời văn trong sáng, giàu cảm xúc. - Trình bày sạch đẹp, không mắc các lỗi ở văn phạm. 2.Yêu cầu về nội dung: Học sinh có thể có các cách trình bày khác nhau song phải đảm bảo các ý cơ bản sau: a. Mở bài 0.5 - Dẫn dắt, giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm. - Vấn đề nghị luận: Vẻ đẹp của Phương Định trong một lần phá bom b. Thân bài *. Khái quát chung 0,5 - Hoàn cảnh ra đời: Tác phẩm được sáng tác vào năm 1971, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt. - Tóm tắt tác phẩm. - Vị trí, nội dung đoạn trích: phần giữa truyện kể về Phương Định trong một lần phá bom. *. Cảm nhận. Luận điểm 1: Hoàn cảnh sống và chiến đấu của Phương Định 1,0 -Với ngòi bút hiện thực, khung cảnh chiến trường trước giờ ra trận được nhà văn miêu tả rất kĩ qua không gian, không khí và cảnh vật: - Với những câu văn ngắn, dồn dập liên tiếp và từ ngữ giàu hình ảnh, Lê Minh Khuê đã tái hiện toàn cảnh không gian chiến trường hoang tàn, ngột ngạt đầy tử khí khi bom đạn kẻ thù vừa trút xuống. Hình ảnh đó đã thử thách cao độ lòng gan dạ, sự bình tĩnh của trong Phương Định một lần phá bom. Luận điểm 2: Vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật 1.5 * Phương Định là một cô gái dũng cảm, kiên cường, có kinh nghiệm chiến đấu và
4. tinh thần trách nhiệm cao. - Khi tới gần quả bom, cô đã đàng hoàng bước tới. Lòng dũng cảm của Phương Định hé mở ngay từ dáng đi thẳng, đàng hoàng mà bước tới ấy, cô đã bình tĩnh đối mặt với tử thần. - Khi đến bên quả bom, cận kề với cái chết, cô đã dùng kinh nghiệm chiến trường dày dặn để phán đoán: “Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành. Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặc là mặt trời nung nóng”. - Khi tiến hành thao tác phá bom: Hành động của cô vừa khẩn trương nhanh gọn như muốn chạy đua với thời gian vừa hết sức nhẹ nhàng, cẩn trọng - Trong lúc chờ đợi bom nổ, Phương Định kể về công việc phá bom đầy mạo hiểm bằng một giọng điệu bình thản, nhẹ nhàng như không. - Cô ý thức rất rõ nhiệm vụ thiêng liêng, cao cả của mình là phải đảm bảo cho tuyến đường thông suốt, cho những đoàn xe băng ra tiền tuyến. Vì thế cô đã coi trọng nhiệm vụ hơn tính mạng. 1.0 *Phương Định là một cô gái có tâm hồn nhạy cảm và tinh tế - Khi tới gần quả bom, cô cũng có thoáng sợ - đó là những nét tâm lý rất con gái nhưng rồi một cảm giác bỗng đến với cô làm cô không sợ nữa. Cảm giác ấy dường như đã kích thích lòng tự trọng trong PĐ giúp cô bình tĩnh, cam đảm đối mặt với tử thần. - Khi thực hiện thao tác phá bom, những cảm giác của PĐ trở nên tinh tế và sắc nhọn. - Công việc phá bom nguy hiểm, căng thẳng đến nghẹn thở nhưng PĐ vẫn cảm nhận rất tinh tế, rất rõ mọi việc sự việc, hiện tượng, tiếng động xung quanh - Lúc quả bom nổ, cô cũng có cảm giác rất cụ thể, chân thực về âm thanh, mùi thuốc bom. => Tâm lí của Phương Định trong một lần phá bom được miêu tả rất cụ thể, tinh tế đến từng cảm giác, ý nghĩ dù chỉ thoáng qua trong giây lát. Từ đó ta thấy Phương Định hiện lên một thế giới nội tâm phong phú. 0.5 *. Đánh giá chung - Khái quát chung nét đặc sắc về nội dung, nghệ thuật của đoạn trích. - Sáng tạo: Học sinh có thể so sánh, liên tưởng với các tác phẩm cùng đề tài, 0.5 c. Kết bài - Khẳng định giá trị của tác phẩm, đoạn trích. - Cảm xúc bản thân qua nhân vật, tác phẩm. XÁC NHẬN CỦA BGH XÁC NHẬN CỦA TỔ CM NGƯỜI RA ĐỀ Dư Thị Khiến Trần Thị Gấm